W jaki sposób zapewnić ochronę przeciw krztuścowi wśród dzieci i osób dorosłych?

Podczas debaty Porozumienia na Rzecz Dobrych Praktyk w Szczepieniach z udziałem: prof. Teresy Jackowskiej, konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii, prof. Anety Nitsch-Osuch, wojewódzkiego konsultanta ds. epidemiologii oraz prof. Waldemara Rastawickiego, kierownika Pracowni Serologicznej Diagnostyki Zakażeń Bakteryjnych Zakładu Bakteriologii, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH dyskutowano, w jaki sposób zapewnić ochronę przeciw krztuścowi na każdym etapie życia, od noworodka, aż do wieku podeszłego, jakie są wskazania kliniczne do szczepień przeciw krztuścowi oraz jak wygląda dostępność do szczepień przeciw krztuścowi dla osób dorosłych.

• W przypadku krztuśca konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych, mikrobiologicznych.
• Wyróżniamy trzy rodzaje badań. Metoda klasyczna - hodowla drobnoustroju, która obarczona jest dosyć niską czułością oraz materiał do badań należy pobrać na wczesnym etapie choroby. Metoda genetyczna - łańcuchowa reakcja polimerazy. U dzieci i osób dorosłych po trzech tygodniach od początku objawów klinicznych można wykonać badanie bakteriologiczne. Zgodnie z zaleceniami ECDC powinno poszukiwać się przeciwciał klasy IGg na toksyny krztuścowe.
• Problem pogłębionej diagnostyki może wynikać stąd, że u małych dzieci, które dosyć ciężko przechodzą krztusiec, trudno jest stwierdzić poziom przeciwciał. Badania serologiczne nie mogą być wykonywane w przeciągu 12 miesięcy od szczepienia przeciw krztuścowi.
• Schemat szczepień w Programie Szczepień Ochronnych wydaje się być prawie optymalny.
  W pierwszym roku życia są podawane 3 dawki szczepienia, w 2 r. ż. podawana jest szczepionka uzupełniająca, kolejne szczepienia uzupełniające w 6 r.ż. oraz w 14 r.ż. Dzieci, które ukończyły 14 r.ż., a nie otrzymały szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi mogą otrzymać ww. szczepienie w 19 r.ż. bezpłatnie.
• Jednak słusznym epidemiologicznie wydaje się również wprowadzenie dodatkowego bezpłatnego szczepienia przeciw krztuścowi szczepionką Tdap (zamiast Td) dla wszystkich 19-latków.
• Poprawy wymaga rodzaj szczepionek, wpisanych do Programu Szczepień Ochronnych, tj. zamiana szczepionek pełnokomórkowych na acelurarne.
• Polskie Towarzystwo Pediatryczne rekomenduje również, aby wprowadzić do PSO szczepionki wysokoskojarzone np. typu 6 w 1, które są w pełni bezpieczne.
• Dla pediatry dziecko jest ważne od pierwszych dni życia, dlatego rekomendowane są szczepienia kobiet w ciąży, gdyż to szczepienie chroni noworodka, które jeszcze nie może być zaszczepione. Odporność przeciw krztuścowi pojawia się pod koniec pierwszego roku życia.
• Szczepienia kobiet w ciąży powinny być refundowane.
• Strategia kokonu to szczepienie wszystkich osób z najbliższego otoczenia pacjenta, małego dziecka. Ważne jest również szczepienie przeciw krztuścowi personelu medycznego na oddziałach pediatrycznych.
• W celu poprawienia sytuacji epidemiologicznej w zakresie krztuśca do szczepień dzieci musimy do szczepień dzieci i młodzieży dodać szczepienie u osób dorosłych, co 10 lat oraz szczepienie kobiet w każdej ciąży.
• Dzieci do pierwszego roku życia chorują na krztusiec w sposób najcięższy oraz z najwyższym ryzykiem powikłań, w tym zgonu.
• Dane sprzed okresu masowych obowiązkowych szczepień wskazują na fakt, że śmiertelność w przebiegu krztuśca u noworodka wynosi 6,8%.
• Dzięki strategii kokonowej możemy zapewnić bezpieczeństwo tym najmłodszym dzieciom, które są zbyt młode, by wykonać u nich szczepienie. Wykonanie dwóch terminowych szczepień nie zapewnia pełnej ochrony.
• Celem strategii kokonowej jest redukcja ryzyka transmisji patogenu chorobotwórczego w otoczeniu małego pacjenta. Aby była ona optymalnie skuteczna, należałoby zaszczepić 60 % z otoczenia noworodka, niestety w rzeczywistości ww. cel jest trudny do realizacji.
• Epidemiologia pod kątem krztuśca zmieniła się pod koniec lat 80. Najczęściej chorują osoby dorosłe i nastolatki, a także najmłodsze dzieci.
• Zbyt rzadko u osób dorosłych z przewlekłym kaszlem, krztusiec jest brany pod uwagę w diagnostyce różnicowej, który przypisywany jest astmie oskrzelowej lub POChP, czy nawet chorobie nowotworowej.
• Zapadalność na krztusiec wśród osób dorosłych w Polsce, wg badań przeprowadzonych przez ekspertów Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego może być niedoszacowana nawet o 300 %.
• Powikłania krztuśca u osób dorosłych występują i są to m.in. wtórne zapalenie płuc, złamanie żeber, nietrzymanie moczu z infekcjami.
• Szczepienie przeciw krztuścowi powinno być zalecane wszystkim osobom co 10 lat.
• Obecnie mamy możliwość bezpłatnego szczepienia przeciw tężcowi u osób zranionych. W przypadku konieczności podania szczepionki przeciw tężcowi jest możliwość otrzymania szczepionki błonnica, teżęc, krztusiec.

Więcej:www.szczepienia-ioz.pl

Śledź nas na kanałach social media: