Posiedzenie w sprawie realizacji tzw. ustawy 6 proc. PKB na zdrowie zostało zwołane na wniosek posłów opozycji, którzy chcieli usłyszeć wyjaśnienia ministra zdrowia na temat kontrowersji związanych ze sposobem obliczania wskaźników, zapisanych w ustawie.
Posłowie opozycji i strona społeczna, przedstawiciele samorządu lekarskiego i rezydentów oraz organizacji pracodawców twierdzili, że realizacja ustawy odbiega od tego, o czym przekonywał rząd w momencie jej uchwalania. Wbrew deklaracjom o zwiększaniu nakładów proporcjonalnie – a nawet wyprzedzająco – względem PKB w uchwalonej jesienią 2017 roku ustawie pojawił się zapis, że wydatki na zdrowie w roku X odnosi się do PKB sprzed dwóch lat. Dodatkowo w trakcie nowelizacji ustawy latem 2018 roku wykreślono możliwość korekty wielkości PKB w trakcie roku.
Problem polega na tym, że te zapisy były w projekcie ustawy, która trafiła do Sejmu, nie zostały „przemycone” w formie poprawek i posłowie mieli szansę, by zadawać w tej sprawie pytania, protestować, domagać się wyjaśnień – ale tego nie zrobili. Reguła „N-2” pozostała dla polityków niezauważona aż do momentu, gdy sprawę kilka tygodni temu nagłośnili Pracodawcy RP. Temat podchwyciły organizacje pracowników ochrony zdrowia. Wiceminister Sławomir Gadomski kilka razy przypominał posłom opozycji, że ani jesienią 2017 roku, ani latem 2018 nie zgłaszali żadnych zastrzeżeń do metodologii i głosowali za ustawą.
Co na to opozycja? Posłowie pozostali przy swoim. Przypominali, że zgodnie z ustawą wzrost tegorocznych wydatków na zdrowie oparto o PKB z 2017 roku. Poseł Marek Hok (PO) zwracał uwagę, że znana jest już wartość PKB za rok 2018: - Wynosi on 2 biliony 116 miliardów złotych. Ministerstwo Finansów poinformowało, że wydatki na zdrowie wyniosły w ubiegłym roku prawie 90 mld zł, czyli 4,25 proc. PKB. Do podanych zapisem w ustawie 4,78 proc. PKB brakuje więc 10 miliardów zł – przekonywał.
Wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski równie konsekwentnie zapewniał, że „ustawa 6 procent” po raz pierwszy daje gwarancję systematycznego, corocznego poziomu minimalnego wzrostu odsetka PKB na ochronę zdrowia. - Od 2010 roku obserwowaliśmy coroczne spadki nakładów na zdrowie w stosunku do PKB. W 2010 roku było to 4,95 proc. PKB, natomiast w 2015 już tylko 4,57 proc. – stwierdził Gadomski.
Posłowie opozycji ripostowali: - W lutym 2018 roku wprowadziliście rezydentów w błąd. Miał pan zamiar ich oszukać, a może nie był pan świadomy zmiany metody wyliczenia wzrostu wydatków na zdrowie? – pytała posłanka Elżbieta Radziszewska.
- Przecież posłowie PO też głosowali za tą ustawą i zawartą w niej metodą wyliczania odsetka PKB na ochronę zdrowia. Innego sposobu nie można było zastosować – podkreślał poseł PiS Tadeusz Dziuba. - Budżet na 2018 rok, w tym wydatki na ochronę zdrowia, zostały uchwalone na przełomie 2017 i 2018 roku. Czy wtedy wiedzieliście państwo, jaki będzie PKB za 2018 rok? – pytał. - Nie wiedzieliście. Także tego, jaki PKB był w 2017 r., bo nie został jeszcze wyliczony. Proszę więc nie posługiwać się kalkulacjami wziętymi z sufitu.
- Art. 131c ust. 2 ustawy pozwala na manipulowanie odsetkiem PKB na zdrowie, a ponadto nie jest zgodny z ubiegłorocznym porozumieniem zawartym między ministrem zdrowia a rezydentami. Dlaczego zniekształcono treść zapisu, który pierwotnie mówił o tym, że wartość PKB może być w ciągu roku korygowana? - pytał Mikołaj Sinica, reprezentujący samorząd lekarski i Porozumienie Rezydentów OZZL.
Twierdzenie, że ustawa musi odnosić się do twardych danych na temat wielkości PKB obalił Marcin Sobotka, przewodniczący Porozumienia Rezydentów OZZL. Przypomniał, że ustawa o modernizacji i finansowaniu sił zbrojnych, w której również zawarte są gwarancje dotyczące minimalnych nakładów na cele wojskowe w relacji do PKB, zawiera zapis, że odsetek PKB przeznaczany na cele wojskowe ustala się o wartości przyjęte w projekcie budżecie państwa na dany rok i dotyczy on tego samego roku, w którym planowane są wydatki na obronność. - Dlaczego w przypadku nakładów na opiekę zdrowotną nie można przyjąć podobnej metody wyliczenia wzrostu wydatków? – pytał.
Ten argument jednak również nie przekonał posłów PiS i ostatecznie odrzucili oni propozycję skierowania dezyderatu dotyczącego zmiany metodologii wyliczania wskaźników zawartych w ustawie 6 proc. PKB na zdrowie. A wiceminister Sławomir Gadomski przywoływane przez opozycję i rezydentów dziesięć miliardów złotych określił jako „wirtualne pieniądze”.
