Kontrola NIK z 2018 r. dotycząca profilaktyki i leczenia cukrzycy typu 2 wykazała słabości systemu ochrony zdrowia publicznego w Polsce: rosnąca liczba zachorowań na cukrzycę i kosztów jej leczenia oraz brak ogólnopolskiej strategii przeciwdziałania i leczenia cukrzycy, która określałaby konkretne środki zaradcze. NIK zwróciła np. uwagę, że do czasu zakończenia kontroli Minister nie wprowadził na listy leków refundowanych ani jednego leku z grupy leków inkretynowych i grupy flozyn (spośród 10, które uzyskały pozytywne rekomendacje Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji). W efekcie polscy pacjenci nie mieli dostępu do innowacyjnego leczenia cukrzycy typu 2. W ocenie NIK refundacja niektórych z tych leków mogłaby wpłynąć na poprawę efektów leczenia, a tym samym zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań. Izba podkreśliła, że leki z tych grup są refundowane, w różnym stopniu, w krajach UE.
Najwyższa Izba Kontroli zawnioskowała do Ministra Zdrowia m.in. o stworzenie ogólnopolskiego, kompleksowego programu działań w celu zapobiegania, wczesnego rozpoznawania i leczenia cukrzycy. Niezbędnym elementem tego programu było zwiększenie dostępności nowoczesnych leków stosowanych w leczeniu cukrzycy, czyli w praktyce ich refundacja.
W niedługim czasie Minister Zdrowia podjął decyzje korzystne dla diabetyków. Od listopada 2019 r. rozpoczęto w Polsce refundowanie flozyn - dla części chorych z cukrzycą typu 2 - w trzeciej linii leczenia, czyli po tym, jak leczenie metforminą oraz pochodnymi sulfonylomocznika okazało się nieskuteczne. Do tej pory pacjenci w takiej sytuacji przechodzili na insulinę; obecnie będą mogą otrzymać doustne flozyny. Powodują one usuwanie nadmiaru glukozy wraz z moczem, co pozwala na obniżenie poziomu cukru we krwi. Jednak nie to jest główną zaletą tych leków. Badania udowodniły, że flozyny chronią również przed najgroźniejszymi powikłaniami cukrzycy, takimi jak zawał serca, udar mózgu czy niewydolność nerek. Wykazano również, że stosowanie tych leków przez chorych na cukrzycę typu 2 wydłuża życie.
Od stycznia 2020 r. polscy pacjenci mają też dostęp, w ramach refundacji, do drugiej grupy leków wskazanych w informacji NIK, czyli tzw. leków inkretynowych. Leki te zwiększają wydzielanie insuliny przez trzustkę tylko wtedy, gdy w organizmie jej brakuje. Nie ma więc ryzyka, że poziom cukru we krwi gwałtownie spadnie. Poprawiają też spalanie glukozy, umożliwiając pacjentom utrzymanie wagi, a nawet jej redukcję, co dodatkowo opóźnia moment rozpoczęcia insulinoterapii.
Źródło: NIK
