Jak pan ocenia aktualną sytuację ratowników medycznych w Polsce?
Ostatnie zmiany, które weszły w życie nałożyły na ratowników nowe prawa i nowe, trudne, obowiązki.
Na pierwszym miejscu należy wymienić poszerzony zakres medycznych czynności ratunkowych oraz zdecydowanie dłuższą listę leków, które możemy podawać samodzielnie, bez konieczności konsultacji z lekarzem. To potężny zakres nowych uprawnień, potrzebnych do jeszcze sprawniejszego i bardziej efektywnego zabezpieczenia pacjenta w stanie bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia.
Do bardzo istotnych należą też m.in.: legalizacja wykonywania medycznych czynności ratunkowych poza systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego, w tym w podmiotach leczniczych (szpitalach, przychodniach), obowiązek działania zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, prawo do wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta w niezbędnym dla siebie zakresie. Nałożono na nas również ustawowy obowiązek udzielania pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi albo osobie wskazanej przez pacjenta, informacji o stanie zdrowia pacjenta. Ratownicy medyczni posiadają także obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej, a także nowe obowiązki w zakresie dokumentowania medycznych czynności ratunkowych. Kierownik podstawowego zespołu ratownictwa medycznego zyskał ponadto prawo do decydowania o miejscu transportu pacjenta, w tym także do transportu bezpośredniego do ośrodków specjalistycznych np. hemodynamika, ośrodek leczenia udarów, z pominięciem najbliższego SOR.
Należy podkreślić, że wraz ze wzrostem znaczenia naszego zawodu, równolegle wzrasta odpowiedzialność za wykonywaną przez nas pracę.
Czy wraz z większą odpowiedzialnością, podwyższone zostały również płace?
Niestety tak się nie stało. Pojawił się projekt wynagrodzenia minimalnego dla zawodów medycznych, jednak biorąc pod uwagę fakt obszaru działań ratowników medycznych, ich uprawnień i umiejętności, poziom proponowanego wynagrodzenia jest absolutnie niedopuszczalny.
Średnie zarobki ratownika medycznego wahają się pomiędzy 15 a 30 zł za godzinę pracy. Jeżeli w czasie tej godziny, np. na skutek przemęczenia, popełni błąd, który negatywnie wpłynie na zdrowie pacjenta, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności majątkowej przekraczającej nawet milion złotych. Te liczby pokazują, jak rażąco niskie jest wynagrodzenie ratownika medycznego w stosunku do ryzyka, jakie ponosi. Niskie zarobki powodują również, że ratownicy przepracowują zwiększone liczby godzin, co może w negatywny sposób wpływać na naszą efektywność i satysfakcję z wykonywanej pracy. Nie muszę już wspominać, że za porównywalną pracę, w innych krajach Europy, paramedycy zarabiają kilkakrotnie więcej. To przykre, jak bardzo władze nie doceniają wagi naszego zawodu.
Ale pensje personelu medycznego przecież rosną…
Tak, ale nie dla wszystkich. Grupa zawodowa pielęgniarek, który słusznie upomniała się o swoje zarobki, otrzymała podwyżki.
Powstała dla nas trudna sytuacja, kiedy przy wyższych uprawnieniach, wykonując tę samą pracę, w tym samym czasie, na tym samym stanowisku, ponosząc większą odpowiedzialność, nie otrzymujemy takich dodatków jak pielęgniarki. Bezsprzecznie jest to dyskryminujące i niesprawiedliwe poróżnienie tych dwóch grup zawodowych. Wpływa to również negatywnie na współpracę ratowników medycznych i pielęgniarek systemu w codziennej pracy w zespołach wyjazdowych ratownictwa medycznego czy szpitalnych oddziałach ratunkowych. Kwestia ta, powinna zostać pilnie wyjaśniona, a zarobki – wyrównane.
Pielęgniarki mają swoją jednolitą reprezentację w postaci Izby oraz związków zawodowych, dzięki którym jednym głosem mogą walczyć o swoje prawa.
Ratownicy medyczni chcieli mieć swój samorząd zawodowy, ale mimo projektów ustaw, ten postulat środowiska nie został zrealizowany przez władze rządzące. Trzeba też szczerze przyznać, że ratownicy medyczni nie stanęli murem za tym rozwiązaniem, tak jak np. fizjoterapeuci, którzy od tego roku mają swój samorząd zawodowy. Uważam, że w środowisku ciągle zbyt mało jest zrozumienia dla tej idei. Mam nadzieję, że sukcesy pielęgniarek w postaci wysokiego wzrostu płac będą argumentem dla ratowników nieprzekonanych do idei samorządu.
24 września odbyła się manifestacja pracowników ochrony zdrowia. Każda grupa zawodowa, oprócz ogólnych postulatów, ma swoje własne. Na czym najbardziej zależy ratownikom medycznym?
Zależy nam na szacunku do naszej pracy i uznaniu ze strony społeczeństwa, pracodawców i polityków. Na jasnych, ustandaryzowanych w skali całego kraju zasadach pracy. Oczekujemy również, aby nasze wynagrodzenie było adekwatne do ryzyka majątkowego jakie ponosimy.
Uważam również, że władza odpowiedzialna za regulację obszaru ratownictwa medycznego powinna rozważyć zapewnienie płacy minimalnej dla ratownika medycznego w wysokości minimum trzykrotnej, minimalnej płacy, czyli, od nowego roku, 6 tysięcy złotych. Środowisko ratowników powinno się też zastanowić nad formą zatrudnienia i wybrać pomiędzy większą ochroną prawną i stabilnym zatrudnieniem w oparciu o umowę o prace, a kontraktami, które niosą za sobą nieco lepsze zarobki, ale też większą odpowiedzialność majątkową.
„Już bywało, że czasem przed protestem mówiło się, że nie ma pieniędzy, a po proteście one się znajdują. Myślę, że cała sprawa jest teraz w rękach polityków”.Mówił Konstanty Radziwiłł w 2006 r. Czy jest szansa, że po proteście znajdą się pieniądze na ochronę zdrowia?
Bardzo na to liczymy. Lekarze nie chcą pracować w pogotowiu z powodu ryzyka i niskich płac. W wielu miejscach w kraju występują problemy z obsadą karetek typu S. W każdej chwili podobny problem może dotyczyć braku ratowników medycznych. Tym bardziej, że coraz częściej pojawiają się atrakcyjne propozycje pracy z innych krajów europejskich, w których bardzo wysoko oceniane są kwalifikacje i doskonałe przygotowanie praktyczne polskich ratowników. Jeżeli władza rządząca nie dokona pilnych zmian w obszarze wynagrodzenia personelu medycznego, ogromna część świetnych specjalistów w dziedzinie ratownictwa wyjedzie z kraju.
Przed nami 4 Ogólnopolski Kongres Ratowników Medycznych. Jakie palące tematy będą poruszane w trakcie Kongresu?
Komitet organizacyjny dołożył wszelkich starań, aby bogaty i zróżnicowany program naukowy był odpowiedzią na bieżące potrzeby środowiska ratowników medycznych w Polsce.
Prezentacje wygłaszane podczas kongresu przedstawiają tematykę nie tylko ściśle kliniczną, dotyczącą postępowania z pacjentami w stanie zagrożenia życia zgodne z aktualną wiedzą medyczną i międzynarodowymi standardami postępowania.
Poruszone zostaną kwestie związane z nowymi, kardiologicznymi uprawnieniami ratowników medycznych, przeanalizowany zostanie aktualny stan prawny zawodu ratownika medycznego oraz nowoczesne sposoby nauczania przyszłych kadr medycznych. Szczegółowej analizie poddany zostanie proces zabezpieczenia medycznego, największej, jak do tej pory imprezy masowej w historii naszego kraju – Światowych Dni Młodzieży oraz wniosków, jakie udało się po jej zakończeniu sformułować. Przedstawimy cele, założenia i proces szkolenia powołanej specjalnie na ŚDM spec grupy – Grupy TRIAGE.
W tym roku postanowiliśmy umożliwić naszym uczestnikom utrwalenie swojej wiedzy i umiejętności w siedmiu różnych warsztatach praktycznych. Ratownicy będą mogli m.in. przeprowadzić segregację medyczną w specjalnie przygotowanych scenariuszach, odbarczyć odmę prężną i udrożnić drogi oddechowe w realistycznych pozoracjach oraz przećwiczyć tamowanie krwotoków z wykorzystaniem nowoczesnych technik medycyny pola walki.
Wykłady to nie tylko aspekty kliniczne. Program naukowy został zbudowany w taki sposób, aby w krótkim czasie poruszyć tematykę szeroko związaną z ratownictwem medycznym. Specjaliści z całej Polski podzielą się swoimi doświadczeniami z takich obszarów jak zarządzanie i kontrola jakości w Państwowym Ratownictwie Medycznym, psychologia i komunikacja kliniczna z pacjentem czy skomplikowana i wielowątkowa praktyka dysponowania wyjazdowymi zespołami ratownictwa medycznego.
