Organizacje działające na rzecz pacjentów z chorobami nowotworowymi pragną wyrazić głębokie zaniepokojenie występowaniem praktyki ograniczającej dostęp pacjentów z rakiem płuca do leczenia nowoczesnymi lekami celowanymi w programach lekowych. Zamiast badania genetycznego, kwalifikującego do programu lekowego i leczenia nowoczesnym lekiem ukierunkowanym molekularnie, pacjenci z zaawansowanym rakiem płuca są zbyt często leczeni „zwykłą”, bardzo toksyczną chemioterapią. Zbyt często badań genetycznych nie robi się im w ogóle lub z istotnym opóźnieniem. Ta praktyka dla pacjenta z zaawansowanym rakiem płuca oznacza życie znacznie krótsze i gorszej jakości.
Zdaniem prof. Macieja Krzakowskiego, konsultanta krajowego ds. onkologii klinicznej*: „Sytuacja nie wynika ze zbyt niskiego kontraktowania, ale z tego, że w szeregu ośrodkach nie opłaca się stosowanie tych leków. Są ośrodki, które preferują podanie tradycyjnej chemioterapii, która bardziej się opłaca niż zakontraktowany program lekowy. Druga przyczyna leży w diagnostyce genetycznej i molekularnej, która do niedawna była zorganizowana w sposób zupełnie nieadekwatny do potrzeb i wymogów”.
Z przewodnika dla pacjentów europejskiej organizacji ESMO można wyczytać, że ten „tradycyjny” sposób leczenia jest wbrew oficjalnym zaleceniom postępowania terapeutycznego**.
Jaka jest konsekwencja tego stanu rzeczy dla pacjenta? Zamiast rozpoczynać leczenie lekiem celowanym o dobrej tolerancji, zgodnie z genetyczną charakterystyką choroby i według zasad medycyny personalizowanej, pacjent jest leczony wyniszczającą chemioterapią, która według
prof. dr hab. Pawła Krawczyka zamyka drogę do dalszego leczenia dla ok. 20—30% chorych.
Naszym zdaniem zasłanianie się kwestią opłacalności programu lekowego jest w tej sytuacji oburzające! Specjaliści są zgodni, że leki ukierunkowane molekularnie stanowią prawdziwy przełom w leczeniu najbardziej powszechnej (85%) odmiany raka płuca, tzw. niedrobnokomórkowego. Średnia przeżycia pacjentów, którzy są nimi leczeni, wynosi 18 miesięcy, ale pewnej grupie chorych
z zaawansowanym rakiem płuca można życie przedłużyć nawet do 50 miesięcy. Chorzy dobrze się czują, są aktywni, często wracają do pracy.
Prof. Maciej Krzakowski podniósł także sprawę finansowania i dostępności diagnostyki genetycznej, które są kluczowe dla wykorzystania potencjału programów lekowych. Nowe, lepsze zasady finansowania badań genetycznych, kwalifikujących do leczenia celowanego, wprowadzone od początku bieżącego roku budzą wiele pozytywnych oczekiwań, w tym właśnie zwiększenia poziomu wykorzystania nowoczesnych terapii w raku płuca. Będziemy obserwować ten proces. Lepsze finansowanie predykcyjnych badań genetycznych oznacza także możliwość szybszego rozwoju medycyny personalizowanej w przyszłości i łatwiejsze wprowadzanie do praktyki klinicznej kolejnych leków ukierunkowanych molekularnie, w kolejnych liniach leczenia. Pacjenci czekają na refundację nowych leków, w tym na leki oddziałujące na układ immunologiczny i pierwszą w raku płuca celowaną terapię sekwencyjną, znoszącą oporność na leczenie.
Powtarzamy nasz apel do lekarzy i szpitali, aby przeprowadzali predykcyjne badania genetyczne
u chorych na raka płuca (niedrobnokomórkowego) i włączali do programów lekowych kwalifikujących się pacjentów. I powtarzamy apel do pacjentów i ich rodzin, aby sprawdzali, czy zostały przeprowadzone badania genetyczne kwalifikujące do leczenia celowanego i czy oni do takiego badania się kwalifikują. Informacje o tym, o jakie konkretnie badania trzeba się dopytywać, można znaleźć ma stronie Fundacji ALIVIA prostowraka.pl
To jest walka nie tylko o Wasze dziś, ale także o Wasze jutro.
Apelujemy do lekarzy i szpitali: kierujcie pacjentów chorych na raka płuc na badania genetyczne
i do programów lekowych.
Apelujemy do pacjentów i ich rodzin: sprawdzajcie, czy macie wykonane badanie genetyczne i czy możecie być leczeni w ramach programów lekowych.
Stowarzyszenie Walki z Rakiem Płuca; Polskie Amazonki Ruch Społeczny
* Wywiad z dnia 22.02.2017, http://www.termedia.pl/onkologia/Prof-Maciej-Krzakowski-mowi-o-tym-jaka-jest-prawda-o-raku-pluca,25214.html
** ESMO ACF NSCLC Polish Guide for Patients
