Nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta- co przyniesie?

Zależy mi na budowaniu pozycji Rzecznika Praw Pacjenta, jako sprawnego organu, dbającego o interesy obywateli i reprezentującego perspektywę pacjenta w dyskusji publicznej – mówi Bartłomiej Chmielowiec Rzecznik Praw Pacjenta. Niezwykle istotne są dla mnie – edukacja i bezpieczeństwo pacjenta i ich uregulowanie w sposób ustawowy.

W ubiegłym roku został złożony projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Projekt zakłada m.in. doprecyzowanie zapisów dotyczących praw pacjenta oraz wprowadzenie nowych rozwiązań, np. pełnomocnictwa medycznego czy kuratora medycznego. Zakłada również wzmocnienie roli Rzecznika Praw Pacjenta, np. poprzez możliwość występowania z zapytaniem prawnym do NSA czy reprezentowanie pacjenta w trakcie spraw przed sądami administracyjnymi. Projekt nowelizacji wprowadza również wzmocnienie roli organizacji pacjentów poprzez powołanie Rady Organizacji Pacjentów w sposób ustawowy.

Aktualnie przy Rzeczniku działa Rada Organizacji Pacjentów, zawiązana na mocy porozumienia. Powołanie Rady w sposób ustawowy wzmocniłoby jej działalność i podkreśliło istotną rolę pacjentów w systemie ochrony zdrowia. Do Rady należą 73 organizacje pozarządowe, reprezentujące głos środowiska pacjentów.

Do zakresu działań Rady należy:

Rada Organizacji Pacjentów skupia swoją działalność na wprowadzaniu zmian w systemie opieki zdrowotnej tak, aby stał się on przyjazny dla pacjenta, ale także jego bliskich. Bardzo ważne jest, aby odnaleźć w polskim systemie tzw. absurdy, a następnie wprowadzić działanie je niwelujące. Warto wypracować rozwiązania, które będą dla pacjenta ważne zarówno w przestrzeganiu praw pacjenta jak i w uzyskaniu świadczenia zdrowotnego i jego bezpieczeństwa. Podczas spotkań poruszane są problemy pacjentów i ich rodzin, spośród wielu niezwykle istotnych kwestii często powtarzają się problemy wskazujące na nierówności w zdrowiu.

Ważną inicjatywą Rzecznika jest powołanie Rady Ekspertów. Rada ma charakter opiniodawczo - doradczy i wspiera Rzecznika przy wykonywaniu ustawowych zadań. W skład rady zostali powołani znakomici eksperci i praktycy z różnych dziedzin medycyny, a jej przewodniczącym został prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński.

Z uwagi na sytuację epidemiologiczną - posiedzenie Rady, które odbyło się pod koniec kwietnia - w całości poświęcone zostało ochronie zdrowia pacjentów w czasie epidemii koronawirusa. Na podstawie wniosków wypracowanych podczas obrad Rada Ekspertów wydała rekomendacje.

Członkowie Rady uważają, że świadczenia wykonywane w związku z przeciwdziałaniem epidemii nie powinny wpływać na płynność udzielania pozostałych świadczeń zdrowotnych. W sposób szczególny powinniśmy zwrócić uwagę, że oprócz chorych na COVID-19, są pacjenci chorzy przewlekle. System ochrony zdrowia powinien z jednej strony zabezpieczyć bezpieczeństwo pacjentów a z drugiej przygotować się na proces leczenia w dobie pandemii od strony zarządzania i koordynacji procesu leczenia mając na uwadze kolejne fale epidemii.

W ostatnim czasie Rzecznik Praw Pacjenta podjął wiele inicjatyw, które pozwoliły zrozumieć realne potrzeby pacjentów, a jednocześnie wskazały kierunki działań mających na celu ich uwzględnienie w podejmowanych działaniach systemowych. Taka inicjatywą jest stworzenie projektu Nierówności w zdrowiu. Celem inicjatywy jest wypracowanie systemowych rekomendacji w temacie nierówności w zdrowiu mających wpływ na prawidłową realizacje praw pacjenta.

Prowadzenie analizy nierówności w zdrowiu, z wykorzystaniem sygnałów zgłaszanych przez pacjentów i ich rodziny, może doprowadzić nas do ważnych wniosków i pozwolić na uchwycenie spojrzenia obywatela. Podczas interdyscyplinarnych spotkań i warsztatów planowane jest omówienie poszczególnych zagadnień, dotyczących społecznych i prawnych czynników warunkujących nierówności w odniesieniu do prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych i informacji.

Wieloaspektowość zagadnienia nierówności w zdrowiu sprawia, że powinny być one domeną wielu polityk publicznych, których podstawowym zadaniem byłoby niwelowanie nierówności na poziomie edukacji, zatrudnienia czy dochodu. Jak wskazał Rzecznik Praw Pacjenta: W pracach warsztatowych, w których uczestniczą eksperci z różnych dziedzin, pochylamy się nad polityką edukacyjną, transportową oraz zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej. Z wewnętrznych analiz Biura wynika, iż właśnie te obszary mają najwyższy wpływ na realizacje praw pacjentów.

Jako przykłady można wskazać:

• osoby przebywające w Domach Pomocy Społecznej; ponad 20 tys. osób nie jest zapisanych do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;

• problem z brakiem dostępu do leczenia specjalistycznego przez pacjentów zamieszkujących małe miejscowości - są powiaty, w których nie ma dostępu np. do diabetologa, czy okulisty;

• nierówność w dostępie do leczenia;

• wykluczenie cyfrowe;

• problem transportu sanitarnego, który jest bardzo istotny np. w przypadku osób chorych onkologicznie, którzy mają potrzebę skorzystania z konsultacji w okresie epidemii; pacjenci Ci bali się podróżować ogólnodostępną komunikacją i w efekcie niestety rezygnowali z badań czy konsultacji.

Przykładów nierówności w zdrowiu jest bardzo wiele. Dlatego tak ważny jest ten projekt z punktu widzenia praw pacjenta, właśnie wyrównywanie nierówności w zdrowiu i dbanie o to abyśmy wszyscy jako obywatele, pacjenci mieli równy dostęp do systemu ochrony zdrowia – podkreśla Bartłomiej Chmielowiec.