Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej 23 października 2025 roku przedstawiło stanowisko w sprawie projektu dotyczącego kompetencji pielęgniarek zaawansowanej praktyki w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ).
Nowe uprawnienia pielęgniarek budzą kontrowersje
Opublikowano 27 października 2025 08:05
Fot. Thinkstock/Getty Images
Z tego artykułu dowiesz się:
- Nowe kompetencje dla pielęgniarek zaawansowanej praktyki – Projekt zakłada, że wykwalifikowane pielęgniarki z magistrem pielęgniarstwa i 7-letnim doświadczeniem mogłyby uzyskać rozszerzone uprawnienia w podstawowej opiece zdrowotnej.
- Kontrowersje wokół ordynacji leków – Naczelna Rada Lekarska wyraża obawy przed pozwoleniem pielęgniarkom na ordynowanie leków psychotropowych, twierdząc, że takie decyzje powinny pozostawać w gestii lekarzy.
- Stwierdzanie zgonu przez pielęgniarki budzi wątpliwości – Projekt przewiduje, że pielęgniarki mogłyby wystawiać karty zgonu, co spotkało się z krytyką ze strony NRL, podkreślającej, że to wyłącznie lekarze mają prawo do takich działań.
- Współpraca w opiece nad pacjentami przewlekle chorymi – Pozytywnie oceniono pomysł na współpracę pielęgniarek i lekarzy w monitorowaniu terapii, co mogłoby poprawić organizację pracy i odciążyć lekarzy w POZ.
- Ograniczenia w diagnostyce – NRL wskazuje, że pielęgniarki powinny zlecać badania diagnostyczne tylko pacjentom z już postawioną diagnozą, co ogranicza ich rolę w procesie diagnostycznym.
Lekarze nie zgłaszają zastrzeżeń wobec samej idei rozszerzenia uprawnień kompetencyjnych dla doświadczonych i wysoko wykwalifikowanych pielęgniarek, zwłaszcza tych, które na co dzień pracują w POZ. Jak przypomniano, „pielęgniarką zaawansowanej praktyki mogłaby zostać osoba z tytułem magistra pielęgniarstwa, specjalizacją w pielęgniarstwie rodzinnym lub innej wymaganej przez ustawę oraz co najmniej 7-letnim doświadczeniem zawodowym, w tym 5-letnim w POZ. Kwalifikacje byłyby dodatkowo potwierdzane egzaminem kwalifikacyjnym”.
NRL zwraca jednak uwagę, że zanim nowe kompetencje zostaną wprowadzone, należy stworzyć odpowiednie podstawy prawne. „W ustawie o podstawowej opiece zdrowotnej ani w ustawie o działalności leczniczej nie występuje pojęcie ‘zaawansowana praktyka’. Trzeba więc najpierw określić, w jakim akcie prawnym zostanie ono umocowane i kto będzie nadawał prawo do posługiwania się takim tytułem” – podkreślono w stanowisku.
Pozytywnie oceniono cele projektu, takie jak poprawa dostępności i jakości opieki, zapewnienie kompleksowej pomocy pacjentom z chorobami przewlekłymi oraz rozwój działań profilaktycznych i promujących zdrowie.
Zastrzeżenia dotyczą części zaproponowanych uprawnień. Najwięcej emocji budzi możliwość ordynowania przez pielęgniarki leków zawierających substancje odurzające lub psychotropowe. „Propozycja ta jest w ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zbyt daleko idąca, środki odurzające i substancje psychotropowe powinny być ordynowane przez lekarza” – napisano w opinii.
Kontrowersje wzbudził też pomysł, by pielęgniarki mogły stwierdzać zgon i wystawiać karty zgonu. Prezydium przypomina, że to zadanie lekarzy – zarówno zgodnie z obowiązującymi przepisami, jak i projektem nowelizacji ustawy o działalności leczniczej z 9 października 2025 roku, w którym uprawnienie to przysługuje wyłącznie lekarzom.
Kolejna kwestia dotyczy krótkoterminowych zwolnień lekarskich. W projekcie pojawiła się propozycja, by pielęgniarki mogły wystawiać orzeczenia o niezdolności do pracy do 5 dni. NRL zwraca uwagę, że obecne przepisy nadają to prawo jedynie lekarzom, dentystom, felczerom i starszym felczerom.
Z kolei pozytywnie oceniono propozycje współpracy pielęgniarek z lekarzami w zakresie diagnostyki, monitorowania terapii i koordynacji opieki nad pacjentami przewlekle chorymi. Takie rozwiązanie – jak wskazuje Prezydium – mogłoby realnie odciążyć lekarzy i poprawić organizację pracy w zespołach POZ, szczególnie w opiece nad seniorami i pacjentami z wielochorobowością.
W odniesieniu do części projektu dotyczącej badań diagnostycznych, NRL zaznacza, że pielęgniarki powinny móc zlecać badania jedynie pacjentom już zdiagnozowanym, a nie pierwszorazowym. Negatywnie oceniono również pomysł, by mogły one zlecać badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy badania endoskopowe.
Źródło: NIL
