Marszałek Sejmu RP zarządził wybory Prezydenta RP na 18 maja 2025 roku. Dla większości obywateli to moment wyrażenia swojego głosu i wpływu na losy kraju. Jednak dla pacjentów oddziałów psychiatrycznych, zwłaszcza tych przebywających w zamkniętych lub intensywnie monitorowanych oddziałach, realizacja tego konstytucyjnego prawa może być problematyczna.
Problemy i wyzwania
Osoby przebywające na oddziałach psychiatrycznych często mierzą się z trudnościami związanymi z oddaniem głosu. Problemy te wynikają m.in. z konieczności pozostawienia dowodu osobistego w depozycie czy ograniczeń w opuszczaniu oddziału. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów doświadczających kryzysów psychicznych, stanów psychotycznych, dezorientacji czy innych objawów wymagających szczególnej opieki i monitorowania. Choć osoby te nie są ubezwłasnowolnione, często personel medyczny obawia się ich samodzielnego wyjścia do lokalu wyborczego.
Działania i dobre praktyki
W odpowiedzi na pytania Zastępcy RPO konsultanci wojewódzcy i dyrekcje placówek wskazały różne rozwiązania umożliwiające pacjentom udział w wyborach. Wśród nich znajdują się:
- Współpraca z przedstawicielami władz i organami wyborczymi w zakresie organizacji głosowania na terenie szpitali.
- Umożliwienie pacjentom głosowania w lokalach wyborczych dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
- Informowanie pacjentów o możliwości oddania głosu oraz organizacja spotkań edukacyjnych na oddziałach.
- Udostępnienie dowodów osobistych przechowywanych w szpitalnych depozytach w dniu wyborów.
- Zapewnienie opieki personelu podczas drogi do lokalu wyborczego.
- Wykorzystanie mobilnych urn w sytuacjach, gdy pacjenci nie mogą opuścić oddziału.
- Indywidualna ocena stanu zdrowia pacjentów w kontekście możliwości udziału w głosowaniu.
Dzięki tym działaniom pacjenci mają szansę skorzystać z przysługującego im prawa wyborczego, mimo że ich sytuacja zdrowotna może stwarzać trudności w jego realizacji. Zastępca RPO zapowiedział dalsze monitorowanie sytuacji oraz wsparcie w rozwiązywaniu problemów zgłaszanych przez placówki psychiatryczne.
Źródło: RPO
