NIK: marnotrawstwo w Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji

Jak ujawnia raport Najwyższej Izby Kontroli, nieprawidłowości w funkcjonowaniu Agencji dotyczyły niemal każdego aspektu działalności – od nieuzasadnionych wydatków i nadmiaru nagród, po niecelowe najmy i chaos kadrowy.

Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała AOTMiT w trzech obszarach: organizacji pracy, realizacji zadań ustawowych oraz gospodarowania finansami. Najwięcej nieprawidłowości – aż 73,3 proc. – dotyczyło tego ostatniego.

82 miliony bez podstaw

Jednym z najpoważniejszych zarzutów NIK jest nieuzasadnione ustalenie odpisu z tytułu składek zdrowotnych, przekazanego przez NFZ w wysokości aż 82 mln zł. Odpis ten nie uwzględniał rzeczywistej sytuacji finansowej Agencji, która na koniec 2023 roku dysponowała wolnymi środkami w wysokości aż 124 mln zł. Co więcej, nie istniała żadna dokumentacja dotycząca metodyki wyliczenia tej kwoty.

Do kuriozalnych sytuacji dochodziło też przy planowaniu wydatków: koszty usług zewnętrznych zrealizowano w zaledwie 36 proc., a pozycji „materiały i energia” – tylko w 18 proc. mimo pełnego zaplanowania środków.

Nagrody, które się po prostu należały

W latach 2021–2024 Agencja wypłaciła blisko 19 mln zł z funduszu nagród, mimo że nie istniały żadne zasady jego tworzenia ani dysponowania. Średnia miesięczna nagroda sięgała nawet 2,2 tys. zł, a najlepiej wynagradzani dyrektorzy inkasowali rocznie do 87,5 tys. zł premii. W samym tylko 2024 roku AOTMiT wypłaciła 8,5 mln zł nagród – ponad 5 mln zł więcej niż liczące trzykrotnie więcej pracowników Ministerstwo Zdrowia.

NIK wskazała też przypadki wypłaty dodatków specjalnych – m.in. za reprezentowanie Agencji w kontaktach ze związkami zawodowymi, które… w ogóle nie działały. Na ten cel przeznaczono ponad 50 tys. zł. Nieprawidłowo wypłacono też niemal 67 tys. zł w formie dodatków kierowniczych i funkcyjnych osobie zatrudnionej w krakowskim oddziale AOTMiT.

Kadry

Według NIK Agencja funkcjonowała w warunkach chaosu organizacyjnego. Na 255 zatrudnionych osób przewidziano aż 55 stanowisk kierowniczych, w tym wielu zastępców dyrektorów oraz kierowników działów. W Biurze Kadr na 7 pracowników przypadały aż 3 stanowiska kierownicze, a w Biurze Księgowości – 5 na 7 osób.

Agencja nie prowadziła żadnego rocznego planu zatrudnienia, nie potrafiła określić rzeczywistych potrzeb kadrowych i nie dokumentowała, jak powstawały plany zatrudnienia przedstawiane Ministrowi Zdrowia.

Mieszkania, łazienki i… parkingi

Wśród niegospodarnych wydatków NIK wymienia także opłacanie pustego mieszkania w Warszawie (81,6 tys. zł), z którego rzekomo mieli korzystać pracownicy z oddziałów zamiejscowych. Brak ewidencji korzystających osób uniemożliwia potwierdzenie, że lokal służył celom służbowym.

Agencja zawierała też skrajnie niekorzystne umowy najmu biur, które utrudniały wypowiedzenie i zmuszały AOTMiT do wielomiesięcznego ponoszenia kosztów nawet po ustaniu potrzeby ich wynajmu. W jednym z przypadków zapłacono ponad 37 tys. zł za remont łazienki w wynajmowanym lokalu.

Kolejny zarzut to ponad milion złotych wydanych na najem miejsc parkingowych, głównie dla kadry kierowniczej i użytkowników prywatnych samochodów. Nie przeprowadzono żadnej analizy zasadności tych wydatków.

Wnioski?

NIK skierowała do Prezesa AOTMiT aż 14 wniosków pokontrolnych, m.in. dotyczących ograniczenia niecelowych kosztów, opracowania rzetelnych planów zatrudnienia oraz weryfikacji wszystkich przyznanych nagród i dodatków. Do Ministra Zdrowia trafiły natomiast dwa wnioski – o lepszy nadzór nad AOTMiT i dokładniejsze analizy przy zatwierdzaniu planu finansowego.

Na dziś wiadomo, że sześć z wniosków pokontrolnych zostało zrealizowanych, siedem jest w trakcie realizacji, a jeden pozostaje bez odpowiedzi.

Źródło: NIK