W listopadzie przypada Miesiąc Świadomości Raka Płuca. Nie bez powodu aż trzydzieści dni zostało poświęconych tej chorobie. Na całym świecie wciąż jest to zbyt późno diagnozowany nowotwór złośliwy. Choć w ostatnich latach sytuacja w Polsce poprawia się, przeżycie 5-letnie chorych na raka płuca nie przekracza 15% (dla porównania – ponad 70% w przypadku raka piersi). W Europie jesteśmy w czołówce pod względem umieralności spowodowanej rakiem płuca.
– Zmiana tej dramatycznej sytuacji może nastąpić tylko w przypadku skutecznej profilaktyki i wdrożenia programu wczesnego wykrywania – mówi prof. Tadeusz Orłowski kierownik Kliniki Chirurgii Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, jeden z założycieli Polskiej Grupy Raka Płuca. Program wczesnego wykrywania ma ruszyć w 2019 roku.
Rak płuca jest najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym (ponad 21 tys. zachorowań rocznie) oraz najczęstszą przyczyną zgonu z powodu nowotworu złośliwego w Polsce (ponad 22 tys. zgonów rocznie). Najwięcej chorych diagnozuje się w IIIb i IV stopniu zaawansowania choroby, co niestety przekreśla szansę na operację i pozostawia do dyspozycji jedynie leczenie farmakologiczne. Tymczasem, jak twierdzą eksperci, rak płuca wcześnie wykryty jest całkowicie wyleczalny.
– Rak płuca zdiagnozowany w stopniu I i II, a czasem nawet w IIIa jest operacyjny, a to oznacza, że chorzy mają największą szanse na wyleczenie. Niestety z uwagi na względnie późno pojawiające się objawy, chorzy często nie zdają sobie sprawy z rozwoju raka i nie zgłaszają do lekarza – wyjaśnia prof. Orłowski. – Sposobem, który może poprawić sytuację, jest wprowadzenie powszechnego programu wczesnego wykrywania połączonego z ciągłą edukacją – dodaje.
Główną przyczyną raka płuca jest palenie papierosów. Przyjmuje się, że regularnym badaniom powinien poddawać się każdy, kto ukończył 50 lat i pali papierosy lub ten, kto ma za sobą 30 paczkolat. Paczkolata oblicza się, mnożąc średnią liczbę paczek papierosów wypalanych dziennie przez liczbę lat od rozpoczęcia palenia. Przykładowo, jeżeli ktoś wypala 2 paczki dziennie, to już po 15 latach znajduje się w grupie ryzyka.
Niestety, najbardziej skuteczne badanie tomograficzne to wydatek rzędu 300 zł, na co wielu pacjentów nie stać. Dlatego Polska Grupa Raka Płuca od lat zabiegała o uruchomienie programu wczesnego wykrywania, którym objęta byłaby cała Polska. Do tej pory udawało się wycinkowo. W różnych latach prowadzone były badania w wybranych powiatach, w których wyleczalność była statystycznie najmniejsza. Jak mówi prof. Orłowski: – Te programy przynosiły wymierny skutek. Mamy dokładne liczby potwierdzające zmiany – w powiatach, w których prowadzono badania skriningowe, zdecydowanie więcej osób miało szansę na skuteczne leczenie. Wszystko dzięki wczesnemu wykryciu choroby.
Rosnący problem oraz bardzo dobre efekty programów pilotażowych w wybranych powiatach stały się kluczowym argumentem za uruchomieniem ogólnopolskiego programu wczesnego wykrywania. Jeszcze w tym roku, w ramach przygotowań, Polska zostanie podzielona na 5 okręgów. Wybrane w konkursie niezależne ośrodki z każdego z tych okręgów zostaną włączone do programu. Same badania ruszą w 2019 roku. W tej chwili nie jest jeszcze pewne czy program potrwa do końca 2019 czy 2021 roku, jednak niewątpliwie będzie to największy z dotychczasowych programów dotyczących wczesnego wykrywania raka płuca, dzięki któremu sytuacja chorych w najbliższych latach może się diametralnie poprawić.
Wczesne wykrywanie jest bardzo potrzebne, jednak równie ważne wydaje się podnoszenie świadomości i prewencja. W przypadku raka płuca prewencja to przede wszystkim edukacja antytytoniowa.
Miesiąc Świadomości Raka Płuca to inicjatywa IASLC (International Assotiation for the Study of Lung Cancer – Międzynarodowe Stowarzyszenia do Badań nad Rakiem Płuca), której celem jest podniesienie świadomości tej choroby na świecie. W Polsce partnerem IASLC jest Polska Grupa Raka Płuca, która w listopadzie kładzie szczególny nacisk na edukację – zarówno pacjentów jak i środowiska medycznego.
Tradycyjnie organizowana jest największa w regionie konferencja poświęcona najnowszym doniesieniom. – Konferencja Polskiej Grupy Raka Płuca odbywa się już po raz dwunasty. Do tej pory było to wydarzenie skierowane głownie do lekarzy, w tym roku przewidzieliśmy specjalne moduły dla pacjentów i dla pielęgniarek onkologicznych – mówi prof. Tadeusz Orłowski. Konferencja odbędzie się w dniach 15-17 listopada w Warszawie.
To nie jedyne inicjatywy PolGRP skierowane do tych dwóch grup. W tym roku Polska Grupa Raka Płuca jest jednym z partnerów 30. Biegu Niepodległości w Warszawie, gdzie promowana będzie kampania „Rzuć palenie, aby szybko” oraz aplikacja PulmoInfo. PulmoInfo to aplikacja na urządzenia mobilne stworzona przez PolGRP dla pacjentów i ich bliskich. Stanowi kompletną bazę wiedzy na temat raka płuca, dostępnych metod leczenia oraz porad związanych z pobytem w szpitalu i rekonwalescencji. Można ją pobrać bezpłatnie.
– Edukacja wszystkich zainteresowanych środowisk jest jednym z naszych nadrzędnych celów – komentuje prof. Orłowski – Miesiąc Świadomości Raka Płuca to szczególny czas, kiedy kumulują się różne inicjatywy, jednak działamy cały rok i co roku staramy się wprowadzać nowe pomysły.
Źródło: PGRP / mat. pras.
