Pulsoksymetria jest nieinwazyjną metodą sprawdzenia podstawowych czynności płuc i serca poprzez pomiar nasycenia krwi tlenem (tzw. saturacji) i tętna. Kiedy zdolność płuc do transportu tlenu do krwi jest upośledzona, nasycenie krwi tlenem spada. Zauważono, że u pacjentów z COVID-19 może dojść do tak zwanej „cichej hipoksji”, czyli stanu, w którym pacjent czuje się dobrze, ale ma niską saturację. Pulsoksymetr może szybko wykryć ten spadek ostrzegając o potrzebie interwencji medycznej zanim dojdzie do nieodwracalnych skutków niedotlenienia narządów.
Jak działa pulsoksymetr?
Hemoglobina pochłania długości fal w różnym stopniu w zależności od tego, czy transportuje tlen (oksyhemoglobina), czy jest pozbawiona tlenu (hemoglobina zredukowana). Pulsoksymetr emituje światło, które przechodzi przez tkanki, a czujnik wykrywa i mierzy ilość światła, które zostało pochłonięte. Na podstawie tego pomiaru urządzenie oblicza nasycenie krwi tlenem, który jest podawany w procentach. Pulsoksymetria wykorzystuje również obecność pulsacyjnego sygnału, który jest wytwarzany przez krew tętniczą.
Jak dokonać pomiaru?
Czujnik umieszczany jest na cienkiej części ciała, zwykle na opuszku palca lub w przypadku niemowlęcia- na stopie. Większość osób umieszcza urządzenie na palcu wskazującym, ale badanie przeprowadzone na 37 ochotnikach wykazało, że najdokładniejszy odczyt pochodzi z trzeciego palca ręki dominującej, choć różnice w pomiarach były niewielkie. Podczas monitorowania w domu, osoba powinna odpoczywać i spokojnie oddychać. Zimne kończyny należy ogrzać przed pomiarem. Należy obserwować odczyty przez 30–60 sekund, aby zidentyfikować najczęściej mierzoną wartość. Wartości należy mierzyć kilka razy dziennie, aby dokładnie ocenić występowanie zmian w saturacji.
Jakie są wady i zalety pulsoksymetrów?
Pulsoksymetria ma wiele zalet w porównaniu z tradycyjnymi metodami pomiaru poziomu tlenu we krwi. Podczas gdy tradycyjne metody zwykle obejmują pobranie próbki krwi tętniczej - potencjalnie bolesne doświadczenie dla pacjentów, które wymaga co najmniej kiludziesięciu minut na analizę - pulsoksymetria jest nieinwazyjna i zapewnia odczyty niemal natychmiastowe. Co więcej, pulsoksymetry mogą być używane w sposób ciągły, dzięki czemu mogą zapewnić długoterminowe monitorowanie poziomu tlenu we krwi. Jednocześnie pulsoksymetria jest mniej dokładna niż metody konwencjonalne, takie jak gazometria krwi tętniczej i nie dostarcza tak wielu informacji na temat innych gazów krwi (np. dwutlenku węgla). Oprócz tego dokładność domowych pulosksymetrów może być niewystarczająca, dlatego należy sprawdzać skąd pochodzą i czy mają odpowiednie certyfikaty. Monitorowanie w domu nie powinno dawać fałszywego poczucia bezpieczeństwa. Nie można ignorować objawów fizycznych, nawet jeśli poziom tlenu jest w normie.
Kiedy należy używać pulsoksymetrów?
Do tej pory pulsoksymetry były najczęściej stosowane do monitorowania pacjentów z chorobami płuc i serca, u których występuje ryzyko niskiego poziomu tlenu we krwi np. POChP, astma, zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS), zapalenie płuc, rak płuc, niewydolność serca. Pulsoksymetry używane są także do monitorowania pacjentów przyjmujących określone leki, które mogą wpływać na oddychanie i czynność płuc oraz do oceny osób z zaburzeniami snu, takimi jak bezdech senny. Przenośne pulsoksymetry są również przydatne dla alpinistów i sportowców, których poziom tlenu może spaść na dużych wysokościach lub podczas ćwiczeń.
Jaki jest prawidłowy pomiar?
Za prawidłowy wynik uważa 95% do 99%. W przypadku pacjentów w starszym wieku lub niektórymi chorobami współistniejącymi saturacja może być nieco niższa i kształtować się na poziomie 93-94%.
Kto może otrzymać pulsoksymetr?
Ministerstwo Zdrowia uruchomiło w całej Polsce projekt Domowej Opieki Medycznej, czyli system zdalnego monitoringu pacjentów z COVID-19. Program wykorzystuje pulsoksymetr, który dostarczany jest do domu pacjenta pocztą i aplikację PulsoCare. Pacjent zakłada na palec pulsoksymetr, a urządzenie automatycznie łączy się z telefonem, gdzie w aplikacji Pulsocare zapisywane są wyniki pacjenta. Jeśli parametry któregoś z chorych się pogorszą - konsultanci i lekarze pracujący w Centrum Kontaktu Domowej Opieki Medycznej skontaktują się z chorym, a w razie konieczności wezwą do pacjenta pogotowie ratunkowe. W przypadku, gdy pacjent nie korzysta ze smartfona wyniki odczytu pulsoksymetru można przekazać przez stronę internetową lub telefonicznie.
